Wysocy inteligenci

Portal naTemat przywołał dzisiaj badanie brytyjskich uczonych, którzy przeanalizowawszy dane na temat wzrostu z lat 1870 – 1980 doszli do wniosku, że Europejczykom przybyło średnio 11 cm. Dodatkowo odkryli, że wpływ na wzrost mają nie tylko geny, ale także czynniki środowiskowe. Co zaskoczeniem raczej nie jest, bo gdyby zależało to tylko od genów, to średni wzrost by się raczej wiele nie zmienił w tak krótkim okresie czasu.

Na naTemacie napisałem więc kilka krótkich akapitów na temat tego, jaki dokładnie jest wpływ genów, a jaki środowiska (spoiler – 60-80% to geny). Tutaj chciałbym (także raczej krótko) poruszyć inny ciekawy aspekt – a mianowicie związek pomiędzy wzrostem a inteligencją mierzoną za pomocą IQ. Bowiem już w latach sześćdziesiątych uprzedniego stulecia kilka badań pokazało, że pomiędzy tymi dwoma cechami istnieje związek (czyt. korelacja). Wzrost jest oczywiście jednym z łatwo mierzalnych wskaźników tego, jak zdrowy i dorodny jest dany człowiek – i jako taki wskaźnik powinien być w tym kontekście traktowany. Co więcej, podobnym (nawet jeśli w mniej oczywisty sposób) wskaźnikiem jest inteligencja. Obie te cechy są też,  z dużym prawdopodobieństwem, obiektem doboru płciowego.

W przeszłości wiele badań (znowuż: korelacyjnych) pokazało, że w trakcie doboru partnera oba te czynniki: wzrost i inteligencja, odgrywają znaczącą rolę. Chętniej na partnerów wybieramy osoby wyższe oraz bardziej inteligentne, chociaż ta wyższość i bardziejość zależy w dużym stopniu od naszego własnego wzrostu i inteligencji. Okazuje się, że istnieje korelacja pomiędzy wzrostami partnerów, a także pomiędzy ich poziomem IQ. Cechy te są ze sobą związane jednak do tego stopnia, że często obserwować można, że częściej w pary łączą się wysocy panowie i inteligentne kobiety – oraz wysokie panie i sprytni mężczyźni.

źródło: flickr; walknboston (CC BY 2.0)

W kwietniu tego roku grupa badaczy z Kolorado (USA) oraz Queensland (Australia) przeanalizowała olbrzymią grupę blisko ośmiu tysięcy osób (wliczając w to liczne rodziny, a także pary bliźniaków jednojajowych i dwujajowych oraz ich rodzeństwa). Ich cel – określenie natury związków pomiędzy wzrostem i inteligencją, oraz tego czy  związki te wynikają z wpływu otoczenia, czy genów. Tutaj w sukurs przychodzi dobór badanych osób, a zwłaszcza porównania pomiędzy bliźniętami jednojajowymi (to samo otoczenie oraz te same geny) i dwujajowymi lub dalszym rodzeństwem (to samo otoczenie, ale różnice w genach).

Badacze odkryli, że ten intymny związek pomiędzy wzrostem a inteligencją jest wynikiem po pierwsze plejotropii – czyli tego, że obie cechy w pewnym stopniu zależą od tych samych genów (określenie, które to geny, będzie znacznie trudniejsze, zwłaszcza przy tych 180 odpowiedzialnych za nasz wzrost). Po drugie zaś kojarzenie selektywne, czyli dobór partnerów o podobnym fenotypie – w tym przypadku wzroście i inteligencji. Praktycznie żadnego wpływu nie miało natomiast środowisko.

Co to wszystko oznacza dla osób niskich? Raczej niewiele. Badania testujące zależność między wzrostem a inteligencją mierzą bowiem tę ostatnią za pomocą ilorazu inteligencji. Który jest miarą co najmniej kontrowersyjną, a do tego niebywale niedokładną: mierzy bowiem tylko jeden z wielu rodzajów inteligencji. I chociaż jest w stanie całkiem dokładnie przewidywać nasze wyniki w pewnych dziedzinach (np. tych, w których niezbędne jest myślenie analityczne), to polega z kretesem, gdy trzeba określić takie cechy (będące w równym stopniu wyrazem inteligencji) jak kreatywność czy tzw. inteligencja emocjonalna. Innymi słowy, nie jest wcale powiedziane, że niski mężczyzna nie będzie w stanie poderwać kobiety poczuciem humoru (inteligencja emocjonalna), a niska pani nie będzie w stanie ujarzmić przyszłego męża talentem artystycznym (kreatywność).

Matthew C. Keller, Christine E. Garver-Apgar, Margaret J. Wright, Nicholas G. Martin, Robin P. Corley, Michael C. Stallings, John K. Hewitt, & Brendan P. Zietsch (2013). The Genetic Correlation between Height and IQ: Shared Genes or Assortative Mating? PLoS Genet, 9 (4) : 10.1371/journal.pgen.1003451