Ig Noble 2012 rozdane!

Jak już podkreśliłem w poprzednim wpisie, zbliża się ten czas w roku, na który zawsze czekamy (przynajmniej niektórzy z nas – reszta czeka na zimę i rozdanie Oskarów). Staram się zawsze o wpisy na temat nagród Nobla publikowane na bieżąco – ale zobaczymy, jak to się potoczy w tym roku¹. Niemniej jednak świat naukowy wyraźnie uczy się od świata rozrywki i ten okres wyczekiwania wrześniowego bogaty jest w imprezy budujące napięcie: takie jak ogłoszenie Laureatów Cytowań, czy zdobywców Nagród Ig Nobla.

Chociaż w odmętach dziejów zagubiła się informacja o tym, kto spłodzil koncept Ig Nobli, na pewno wiadomo, że pierwsze przyznane zostały ponad 20 lat temu, w 1991 roku. Nagrody przyznane w pierwszym roku istnienia nagrody były też jedynymi, które nie zostały przyznane za rzeczywiste – nieważne jak bardzo absurdalne – osiągnięcia (w dziedzinie fizyki otrzymał ją Thomas Kyle za odkrycie nowego pierwiastka – Administratium²).

Lewitująca żaba – za takie badania nagrodę Ig Nobla z fizyki otrzymał Andre Geim, który dwa lata temu zdobył także Nagrodę Nobla z fizyki za odkrycie grafenu, stając się jedyną osobą na świecie uhonorowaną oboma Noblami… /źródło: wiki; Traitor (CC BY-SA 3.0)

Organizacją konkursu i uroczystości wręczania nagród – które często wręczane sa przez autentycznych Noblistów – zajmuje się magazyn satyryczny Annals of Improbable Research, którego redaktorem naczelnym jest znany zapewne wielu z Was Marc Abrahams. Tegoroczne nagrody wręczono wczoraj i żeby już nie przedłużać, zobaczmy kto i, co ważniejsze, za co, otrzymał je w tym roku:

Nagroda w dziedzinie psychologii: Anita Eerland, Rolf Zwaan oraz Tulio Guadalupe za badanie pod dźwięcznym tytułem Przechylanie w lewo powoduje, że Wieża Eiffle’a wydaje się mniejsza. Diabli wiedzą, skąd wziął się pomysł na to badanie – i kto je zafundował, bo podejrzewam, że eksperyment wymagał dłuższego pobytu w Paryżu i czatowania na chętnych do wzięcia udziału w ankiecie turystów. Praca została opublikowana w Psychological Science (2011), 22(12): 1511-14.

Nagroda pokojowa: rosyjska firma SKN za przetwarzania starej radzieckiej broni na diamenty. Nagrodę otrzymał Igor Pietrow – główny autor badań nad transformacją materiałów wybuchowych w nano-diamenty.

Nagroda w dziedzinie akustyki powędrowała do Japończyków Kazutaki Kurihary i Koji Tsukady za wyprodukowanie urządzenia nazywanego SpeechJammer, czyli ZakłócaczMowy. Służy ono do zamykania ust niepoprawnych gadułom, a działa tak:

Nagroda w dziedzinie neurologii: Craig Bennett, Abigail Baird, Michael Miller, oraz George Wolford za pokazanie, ile warte są badania neurologiczne – i że z pomocą skomplikowanych urządzeń badawczych i prostych narzędzi statystycznych interesującą (i znaczącą) aktywność mózgu wykryć można we wszystkim, nawet martwym łososiu. Badania opublikowano w Journal of Serendipitous and Unexpected Results (2010), 1(1): 1-5.

Nagroda w dziedzinie chemii: Johan Pettersson za rozwiązanie tajemniczej zagadki dotyczącej koloru włosów u niektórych mieszkańców szwedzkiego miasteczka Anderslöv, których fryzury nagle stały się zielone. Petterson, który z zawodu jest inżynierem środowiska w Trelleborgu, wydumał, że przyczyną, dla której blondyni nagle stawali się zieloni, były nieprawidłowo pomalowane miedziane rury, z których miedź dostawała się do wody.

Nagroda z literatury przyznana została amerykańskiemu urzędowi Government Accountability Office, który jest odpowiednikiem naszego NIKu, za przygotowanie raportu o raportach, które dotyczą raportów, które zalecaja przygotowanie raportu o raporcie dotyczącym raportów o raportach. Serio. Oryginalny raport znajdziecie tutaj.

Nagroda z fizyki: Joseph Keller oraz Raymond Goldstein, Patrick Warren i Robin Ball za obliczenie balansu sił odpowiedzialnych za kształt i ruchy włosów w kucyku (takim z tyłu głowy, a nie koniu!). Badania zostały opublikowane w poważnych pismach: Physical Review Letters (2012), 198(7) oraz Journal of Applied Mathematics (2010), 70(7): 2667–72.

Nagroda z dynamiki płynów: Rouslan Krechetnikov i Hans Mayer za badania nad dynamiką chlapania, których celem było zrozumienie, co się dzieje, gdy ktoś maszeruje dzierżąc kubek z kawą. Będąc ofiarą nieprzyjemnego poparzenia spowodowanego ochlapaniem się wrzącą kawą, w pełni doceniam znaczenie tych badań, które zostały opisane w Physical Review E (2012), 85.

Nagroda w dziedzinie anatomii: Frans de Waal oraz Jennifer Pokorny za odkrycie, że szympansy potrafią rozpoznawać inne szympansy na podstawie zdjęć… ich zadków. Badania opublikowano w Advanced Science Letters (2008), 1: 99–103.

Nagroda w dziedzinie medycyny: Emmanuel Ben-Soussan i Michel Antonietti za doradzania doktorom wykonującym kolonoskopię, jak zmniejszyć szanse, że pacjent eksploduje – bo przecież wiadomo, że zabieg ten wiązać się może z tak poważnymi komplikacjami! Wierzyć mi się do końca nie chce, ale te badania także zostały opublikowane we (względnie) poważnym specjalistycznym periodyku European Journal of Gastroenterology & Hepatology (2004), 16(12): 1315-8.

Ig Nobli wyraźnie przybywa z roku na rok, ilustrując wzrost w ilości naszej wiedzy w dziedzinach nieoczekiwanych. Miejmy nadzieję, że tendencja się utrzyma. Za dwa i pół tygodnia jednak naukowe nagrody przyznane zostaną tylko trzy.

1. Niestety może być różnie z dwóch powodów. Po pierwsze, rozstawszy się z tzw. akademią nie mogę już marnować połowy dnia na zadania z pracą niezwiązane. Po drugie zaś (i tu łezka mi się kręci w oku), pod koniec września uczelnia odcina mi dostęp do bazy pism – co oznacza, że kończy się dolce vita i wkrótce blog stanie się jeszcze bardziej biologiczny niż był do tej pory (bo nauki biomedyczne przodują w kategorii znakomitych pism działających w trybie open access).

2. Co pokazuje nam, jak długa jest broda wielu kawałów krążących po internecie jako „świeżutkie” memy.