Rafała wypiski z prasy

A w tym tygodniu będzie bardzo psychologicznie, choć nie tylko: o tym, że szympansy jednak nie są naszymi najbliższymi krewaniakami,;o tym dlaczego się czerwienimy, a potem czerwienimy jeszcze bardziej; o tym dlaczego, jeśli w ogóle, wolimy twarze symetryczne; na koniec o metaanalizie, która wywołać może (znowu) wiele emocji w środowisku naukowym – o tym ilu naukowców oszukuje w swoich pracach.

1. Wiedzą powszechną staje się fakt (przynajmniej wśród tych spośród nas, którzy akceptują ewolucję), że naszymi najbliższymi kuzynami w świecie zwierząt są szympansy – ściślej, szympansy zwyczajne – i że dzieli nas od nas zaledwie około 1.5% DNA. Badania genetyczne to jednak tylko jeden rodzaj badań pomagających określić stopień pokrewieństwa – istnieje natomiast wiele innych rodzajów analizy, które dać mogą dowody na to, że to jednak nie szympansy są naszymi najbliższymi krewnymi. Dwóch amerykańskich badaczy opublikowało właśnie pracę w Journal of Biogeography – świeżusieńką, jeszcze nawet nie zeszła z prasy drukarskiej – o tym, że być może najbliżej nam do orangutanów. I conajmniej jeden orangutan na pewno się z nimi zgodzi.

„Evolution of the second orangutan: phylogeny and biogeography of hominid origins”, John R. Grehan and Jeffrey H. Schwartz, J. Biogeogr.; DOI: 10.1111/j.1365-2699.2009.02141.x (2009)

2. Każda choć trochę nieśmiała osoba zna ten problem: kiedy w trakcie rozmowy padnie jakieś na przykład zawstydzające stwierdzenie, na policzki od razu wyłazi różany rumieniec. Ale nie koniec na tym, jeśli tylko ktoś zwróci Wam uwagę, że się czerwienicie – gorąco zaczyna uderzać jeszcze bardziej! Do problemu metodycznie podeszli uczeni z Holandii, którzy starają się wyjaśnić to zjawisko w swojej najnowszej pracy:

„I blush, therefore I will be judged negatively: influence of false blush feedback on anticipated others’ judgments and facial coloration in high and low blushing-fearfuls”, Corine Dijk, Marisol J. Voncken, Peter J. de Jong, Behaviour Research and Therapy, 47(7), 541-547; DOI: 10.1016/j.brat.2009.03.005 (2009)

3. Trójka badaczy z Japonii wzięła na tapetę mit symetrycznej twarzy – w skrócie, jeśli zaprezentować komuś serię zdjęć twarzy i poprosić o wskazanie najatrakcyjnieszej osoby, większość z nas będzie wskazywać portrety najbardziej symetryczne. Japończycy zadali fundamentalne pytanie: czy naprawdę chodzi o symetrię twarzy, czy też po prostu wskazujemy pewną uśrednioną wizję? Doszli oni do wniosku, że wybierany portret pokazuje twarz najbliższą aktualnym trendom w populacji w kategorii postrzegania atrakcyjności. Czyli: powszechność i przeciętność jest piękna! To jest to, co każdy chce usłyszeć, czyż nie?

„Averageness or symmetry: Which is more important for facial attractiveness?”, Masashi Komori, Satoru Kawamura, Shigekazu Ishihara, Acta Psychologica 131(2): 136–142; DOI: 10.1016/j.actpsy.2009.03.008 (June 2009)

4. Daniele Fanelli z Edynburga opublikowała w PLoS ONE wyniki swojej meta-analizy dotyczącej fałszowania wyników badań przez naukowców (tu ważne jest prawidłowe zrozumienie słowa meta-analiza – oznacza to, że nie prowadziła ona własnych badań, a jedynie dokonała analizy cudzych). Temat jest zawsze gorący, ale szczególnie w ostatnich latach m.in. po słynnym fałszerstwie Hwanga Woo-Suka głośno się zrobiło nie tylko środowisku naukowym na temat badaczy zachowujących się nie do końca rzetelnie w najlepszym przypadku, a skandalicznie oszukujących w najgorszym. Według analizy Daniele około jednej trzeciej uczonych przyznaje się do drobnych zaniedbań/niedociągnięć, a mniej więcej jeden na każdych pięćdziesięciu badaczy dokonuje oszustw na większą skalę:

„How Many Scientists Fabricate and Falsify Research? A Systematic Review and Meta-Analysis of Survey Data”, Daniele Fanelli, PLoS ONE 4(5); DOI: 10.1371/journal.pone.0005738 (2009)