O rozkoszach bycia publikowanym

Przychodzi taki moment w życiu każdego badacza, że musi zmierzyć się z jednym z najnieprzyjemniejszych a jednocześnie najczęstszych doświadczeń naukowca: przy próbie publikacji wyników spotyka się z mniej lub bardziej uprzejmą odmową.

Tydzień temu znany (w pewnych przynajmniej kręgach) amerykański badacz, Jeff Leek, opisał na blogu, który prowadzi z dwoma kolegami po fachu, historię pewnej swojej publikacji. Praca została pod koniec czerwca opublikowana w jednym z naszych (znaczy mojego pracodawcy) pism, BMC Bioinformatics, i dotyczy walidacji wyników badań genomicznych. Innymi słowy opisuje teoretyczną metodę, która służy sprawdzeniu, czy uzyskane wyniki są statystycznie istotne – co zważywszy ogrom danych produkowanych przez doświadczenia genomiczne może czasem być trudne do stwierdzenia.

źródło: flickr; Gisela Giardino (CC BY-SA 2.0)

Publikacja, zanim trafiła pod strzechy BMC Bioinformatics, została odrzucona w 5 (słownie: pięciu!) innych pismach, a od złożenia jej w pierwszym piśmie do publikacji minęło nieco ponad dwa lata… Pozwólcie więc, że wyliczę, za Jeffem Leekiem, z moim tylko komentarzem do niektórych punktów:

1. Science – praca wysłana 10 czerwca 2010, odrzucona w ciągu niecałych dwóch tygodni bez recenzji:

tak z reguły dzieje się, jeśli publikacja jest uznana za nie leżącą w zakresie tematyki pisma, w pismach wielobranżowych jeśli praca jest zbyt specjalistyczna, wreszcie jeśli prezentowany progres w jakiejś dziedzinie jest niewielki

2. Nature Methods: praca złożona 20. października, odrzucona w ciągu tygodnia bez recenzji.

3. Genome Biology (tu fanfara): praca złożona pierwszego listopada 2010, odrzucona 5. stycznia 2011. Dwóch na trzech recenzentów uważało pracę za interesującą, ale mieli kilka uwag. Ponieważ Leek sądził, że da się to rozwiązać polubownie (czyli w krótkim czasie wprowadzić poprawki, tak aby praca szybko wróciła do tych samych recenzentów i nie musiała przechodzić przez sito od nowa), złożył apelację 10. stycznie, którą zaakceptowano 20. stycznia (czyli ktoś z redakcji przeczytał i uznał, że praca może znowu iść do tych samych recenzentów). Pracę w wersji poprawionej złożono dzień później, zaś miesiąc później została ostatecznie odrzucona, gdyż jeden z recenzentów wciąż nie był szczęśliwy.

4. Bioinformatics: praca złożona 3. marca, odrzucona 13. marca bez recenzji. Tu także Leek złożył apelację, która została odrzucona, gdyż redaktorzy akademiccy uznali, że takich prac jest pełno i ta nic nie wnosi.

5. Nucleic Acids Research: Praca złożona 18. marca, odrzucona tydzień później, ale z zaproszeniem do ponownego złożenia po poprawkach. Złożona ponownie w połowie grudnia (bo się dużo w życiu pana Leeka działo) i ponownie odrzucona na początku obecnego roku. I tu ciekawostka, praca odrzucona została, gdyż jeden z recenzentów miał z nią „problemy natury filozoficznej”.

No i wreszcie 6. BMC Bioinformatics, praca złożona pod koniec stycznia, do recenzji poszła pod koniec marca, ostateczna wersja po zatwierdzeniu przez recenzentów złożona pod koniec maja i miesiąc później, po przewałkowaniu jej przez dział produkcji opublikowana.

Jedna z moich koleżanek, która tak się składa była redaktorem zajmującym się pracą Leeka, skomentowała ten wpis krótko: skoro Leek w takich detalach opisał proces recenzji, to czemu od razu nie ujawnić, co też do powiedzenia mieli recenzenci na temat jego pracy? Z ciekawości rzuciłem okiem, i chociaż oczywiście detali zdradzać nie mogę, powiem tylko, że zaiste byłaby to pouczająca lektura – zwłaszcza dla młodych badaczy, którzy często nie wiedzą, czego się po recenzji spodziewać, czego się od nich przy pisaniu prac oczekuje, albo też – jak ich ktoś o recenzję poprosi – co w tej recenzji powinno się znaleźć.

Nie da się jednak ukryć, że „problemy natury filozoficznej” są powodem bardzo marnych do odrzucenia pracy i śmierdzą szwindlem na kilometr. Nie zarzucam oczywiście nikomu tutaj oszustwa – a raczej chęć odrzucenia publikacji, którą ktoś puścił do recenzji, bo nie był pewien czy odrzucić czy nie, a potem zmienił zdanie (ja teraz pracują nad kilkoma takimi pracami – jak je pierwszy raz czytałem, myślałem, że coś z nich może być, ale nie byłem pewien, lepiej więc było dać to do rozstrzygnięcia recenzentom. Im dłużej o nich myślę jednak, i im więcej się o genomice uczę, bo w końcu specjalistą nie jestem, tym bardziej jestem przekonany, że był to błąd i strata czasu mojego i co gorsza recenzentów). Do tych recenzji wglądu niestety jednak nie mam.

Koniec końców, po tej dwuletniej odysei praca Leeka i współpracowników trafiła na naukowe salony. Ciekawostką tutaj pozostaje to, że od momentu publikacji jest bardzo chętnie czytaną pracą – pisma z BioMed Central pokazują najchętniej czytane artykuły ostatniego miesiąca, i ta praca jest w BMC Bioinformatics obecnie na trzecim miejscu z ponad dwoma tysiącami wejść! (Jeśli czytacie ten post za miesiąc, dwa lub pięć, to może już nie być na tej liście.)

I teraz pytanie do Czytaczek i Czytaczy pracujących na uczelniach i publikujących tu i ówdzie: czy Wam też przydarzyły się takie mrożące krew w żyłach historie? Ile najwięcej czasu musieliście spędzić czekając na odpowiedź z decyzją czasopisma? Wrażeniami proszę dzielić się w komciach…